حفظ کیفیت تا مقصد با پایشگر زنجیره سرما
جام‌جم از موفقیت فناوران یک مجموعه دانش‌بنیان حوزه فناوری نانو در تولید محصولاتی برای پایش دما در فرآیندهای حمل‌ونقل محصولات حساس گزارش می‌دهد: نظارت بر کیفیت یک محصول در مراحل تولید به‌تنهایی کافی نیست. حمل‌ونقل و لجستیک با وجود این که خارج از فرآیند تولید است، در کیفیت نهایی محصولات به‌ویژه محصولات حساس به دما مانند داروها، فرآورده‌های زیستی و موادغذایی نقشی بسزا دارد. محصولات حساس به دمای متعددی وجود دارند که در طول زنجیره تأمین‌شان باید از نظر دمایی به‌طور مستمر و با دقت بالایی پایش شوند.
به‌عنوان مثال، برخی از محصولات غذایی و دارویی مانند شیر خام، فرآورده‌های خونی، سرم‌ها و واکسن‌ها از جمله مواردی هستند که اگر در فرآیند حمل‌ونقل شرایط دمایی مخصوص آنها برآورده نشود، ممکن است به سرعت فاسد شوند یا خواص‌شان را از دست بدهند، بنابراین فقط بهره‌گیری از وسایل نقلیه مجهز به تنظیم‌کننده دما کافی نخواهد بود و حتی وضع قوانین و استانداردهایی برای جابه‌جایی محصولات غذایی و دارویی نیز به‌تنهایی نمی‌تواند ضامن حفظ سلامت این محصولات باشد. شاید بتوان گفت تا وقتی نظارت محکم و دقیقی بر فرآیند حمل‌ونقل محصولات حساس وجود نداشته‌باشد، اطمینان از رعایت الزامات ناممکن خواهد بود.
در این ارتباط شرکت دانش‌بنیان «فراپایش امین» با ارائه راهکار فناورانه برای این قطعه گمشده از پازل نظارتی، موفق به تولید گروه محصولاتی به نام کول‌تگ (CoolTag) شده‌است که با پایش لحظه‌به‌لحظه فرآیند تولید،حمل‌ونقل و انبارداری محصولات حساس، ضمن حصول اطمینان از سلامت محصولات، امکانات متنوع و کاربردی بسیار زیادی را در اختیار کاربر قرار می‌دهد.
دکتر زهرا کلاهدوز، مدیرعامل این مجموعه دانش‌بنیان با اشاره به کیفیت بالا و امکانات بیشتر این محصولات نسبت به نمونه‌های خارجی معتقد است هنوز در کشور راه زیادی تا فرهنگ‌سازی مورد نیاز برای الزام به استفاده از چنین محصولات پایشی وجود دارد. از آنجا که فناوری مورد نیاز برای تولید برچسب‌های پایش دما، پیشرفته است در حال حاضر فقط چند شرکت معدود در دنیا تولید کننده چنین محصولاتی هستند. شرکت دانش‌بنیان فراپایش امین اکنون تنها تولیدکننده این محصولات در کشور است که موفق به تولید محصولاتی با کیفیت بسیار بالا و قابل رقابت با نمونه‌های خارجی شده‌است.
دکتر زهرا کلاهدوز در خصوص ویژگی منحصر به فرد این محصولات به جام‌جم می‌گوید: این برچسب‌ها برای جمع‌آوری اطلاعات، نیاز به تأمین انرژی از طریق باتری دارند و اولین ویژگی متمایز کننده در خانواده محصولات کول‌تگ مصرف توان بسیار پایین‌تر نسبت به نمونه‌های خارجی است.
وی می‌افزاید: بهینه‌سازی مصرف انرژی در محصولات کول‌تگ به افزایش قابل‌ملاحظه‌ای در طول عمر باتری آنها منجر شده‌است. عمر مفید کول‌تگ پرو (یکی از پیشرفته‌ترین نمونه‌های کول‌تگ) یک سال پس‌از فعال‌سازی یا بعد از دو سال نگهداری در انبار است. این مدت‌زمان تقریبا چهار تا شش برابر میزان دوام باتری در محصولات مشابه چینی و تایوانی است که در بازار کشور موجود هستند.
مدیر عامل این مجموعه دانش‌بنیان تصریح می‌کند: در کول‌تگ از فناوری ان‌‌اف‌‌سی برای برقراری ارتباط و ارسال اطلاعات به گوشی هوشمند استفاده می‌شود که امنیت به‌مراتب بالاتری نسبت به سایر شیوه‌های ارتباطی مانند بلوتوث دارد و حتی برای نقلوانتقال پول در سایر کشورها استفاده می‌شود. اعمال چند مرحله کدگذاری نیز کول‌تگ را غیرقابل هک کرده و باعث ارتقای سطح امنیت آن شده‌است.
استفاده نامحدود با نصف هزینه
از قابلیت‌های مهم در نظر گرفته شده در گروهی از محصولات کول‌تگ، کیفیت بالای محصول و قابلیت چند بار استفاده شدن آن است. دکتر کلاهدوز در خصوص این ویژگی‌ها به جام‌جم می‌گوید: گروهی از محصولات ما با عنوان «کول‌تگ پرو» از پی‌وی‌سی ساخته شده و در تولید آن از جوش‌های دو مرحله‌ای فرکانس بالا (High Frequency) که با کیفیت‌ترین روش بسته‌بندی محسوب می‌شود، استفاده شده که موجب ضد آب و ضدغبار شدن این محصول شده‌است. کول‌تگ پرو همچنین استاندارد IP۶۷ دارد که به معنای کارایی آن در زیر سطح مایعات تا عمق یک متر است.
مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان فراپایش امین در خصوص مقایسه کیفیت این محصول با نمونه‌های خارجی توضیح می‌دهد: در حال حاضر نمونه‌هایی از برچسب‌های تایوانی به‌صورت وارداتی در کشور در دسترس است که علاوه‌بر یک‌بارمصرف بودن، عمر باتری‌های آنها نیز بسیار کوتاه بوده و حداکثر ۹۰روز دوام می‌آورند. این در حالی است که بعضی مدل‌های کول‌تگ امکان چند بار استفاده یا بنا به درخواست و نیاز کاربر استفاده به‌صورت نامحدود در یک سال را نیز دارند.
وی می‌افزید: برخلاف نمونه تایوانی که امکان برنامه‌ریزی روی آن وجود ندارد و صرفا در فواصل زمانی مشخصی به‌صورت خودکار اقدام به نمونه‌برداری دما می‌کند، برچسب هوشمند کول‌تگ را می‌توان به تعداد نامحدود برنامه‌ریزی کرده و مورد استفاده مجدد قرار داد. میکروکنترلر کول‌تگ قابلیت انجام محاسبات را دارد و حتی می‌تواند عملیات بسیار پیچیده‌ای مانند محاسبات غیرخطی و نمایی را نیز انجام داده و به هر کاربر گزارش‌های کاملا اختصاصی‌شده ارائه دهد.
به‌گفته مدیرعامل این مجموعه دانش‌بنیان، کیفیت و قابلیت‌های بیشتر این برچسب‌های ساخت ایران نه‌تنها موجب افزایش قیمت این محصول نسبت به نمونه‌های خارجی بی‌کیفیت نشده‌است بلکه حداقل قیمت آنها ۳۰ تا ۵۰درصد پایین‌تر از نمونه‌های چینی و تایوانی موجود است.
راهکار نانو برای حذف تقلب‌های حمل‌ونقل
در حوزه حمل‌ونقل محصولات حساس به دما، شاهد بروز تقلب‌هایی هستیم که با اهداف مالی و به‌منظور سالم نشان دادن شرایط جابه‌جایی غیراصولی آنها انجام می‌شود. متأسفانه افراد سودجو بدون در نظرگرفتن میزان اهمیتی که حمل صحیح و استاندارد برخی از محصولات غذایی و دارویی می‌تواند داشته‌باشد، حتی حاضرند جان مصرف‌کنندگان این قبیل محصولات را به بازی بگیرند! اما امروزه با رشد چشمگیر علوم مختلف و همچنین ابعاد گسترده‌ای که استفاده از فناوری نانو پیدا کرده‌است، راه‌حل‌هایی برای افزایش سطح ایمنی و در نتیجه جلوگیری از وقوع چند تقلب رایج در حوزه حمل‌ونقل محصولات حساس به‌وجود آمده‌است.
دکتر کلاهدوز درخصوص راهکاری که برای عبور از این چالش به‌دست آورده‌اند، می‌گوید: جداکردن برچسب هوشمند از روی محصول و الصاق آن به محصولی دیگر یا حتی قراردادن برچسب به‌تنهایی در داخل یخچال، انواع رایجی از تقلب محسوب می‌شود که متأسفانه شاهد رخ‌دادن آنها در فرآیند حمل‌ونقل محصولات حساس به دما هستیم. نسل جدید کول‌تگ مجهز به حسگرهایی در ابعاد نانو هستند که توانایی تشخیص جداشدن و چسبیدن برچسب هوشمند را دارند و می‌توانند از وقوع چنین تقلب‌هایی جلوگیری کنند.
وی تصریح می‌کند: ویژگی دیگری که به نسل جدید کول‌تگ‌ها اضافه می‌شود، امکان اشتراک‌گذاری بسیار سریع نتایج و گزارش‌ها خواهد بود؛ به‌طوری‌که می‌توان آن را سریع‌ترین برچسب الکترونیکی هوشمند موجود در بخش ارائه گزارش‌ها در دنیا دانست. در این نوع از گروه محصولات کول‌تگ، جمع‌آوری داده‌ها به‌صورت نامحدود انجام می‌شود و کاربر می‌تواند هر زمان بخواهد به‌سرعت گزارش مربوط به یک ماه اخیر را در فضای ابری ملاحظه کند. این محصول به نرم‌افزار خاصی برای دستیابی به داده‌ها نیاز ندارد به همین دلیل گزینه مناسبی برای صادرات خواهد بود، زیرا به خدمات پشتیبانی کمتری نیاز خواهد داشت. به‌گفته دکتر کلاهدوز صادرات این محصول در حجم محدود از یک ماه آینده به هلند آغاز خواهد شد.
در حال تلاش برای فرهنگ‌سازی
از دکتر کلاهدوز درخصوص اندازه بازار این محصولات در کشور می‌پرسیم، وی در پاسخ می‌گوید: با وجود بازار وسیعی که برای انتقال محصولات سردخانه‌ای غذایی و دارویی در کشور وجود دارد، تقریبا هیچیک از صنایع و نهادهای مرتبط با حمل‌ونقل مواد حساس، الزامی برای استفاده از این برچسب‌های پایش دما احساس نمی‌کنند.
ی توضیح می‌دهد: در واقع در قانون پایش حمل‌ونقل مواد حساس الزام شده‌است اما از آنجا که نظارت جدی بر روند حمل‌ونقل این مواد در کشور وجود ندارد، هیچیک از شرکت‌های دارویی و نهادهایی مانند سازمان انتقال خون که وظیفه نقلوانتقال خون به‌عنوان یکی از حساس‌ترین محصولات زیستی در کشور را به‌عهده دارند با به‌کارگیری این محصولات موافقت نمی‌کنند.
به‌گفته دکتر کلاهدوز این مجموعه دانش‌بنیان با جذب سرمایه از محل خیرین و با حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری پیشنهاد اجرای برنامه نظارتی پایلوت با اهدای ۱۰۰۰ برچسب به سازمان انتقال خون، شرکت‌های تولیدکننده واکسن‌های داخلی و حتی اداره کل توزیع داروخانه‌های کشور در سازمان غذا و دارو را داده‌است اما هیچیک از این طرح‌ها پذیرفته نشده‌است.
مدیرعامل فراپایش امین درخصوص کاربران فعلی این محصولات در کشور می‌گوید: از آنجا که پژوهشگاه رویان یکی از مجموعه‌های پیشرو کشور در حوزه فناوری‌های باروری و درمان ناباروری است، وقتی مدیرانش از تولید محصولات ما آگاه شدند، واردات برچسب‌های پایش دما از ترکیه را لغو و ۲۰ هزار برچسب ۹ بار مصرف را برای جابه‌جایی کیسه‌های خون بندناف از سراسر کشور به بانک خون بندناف تهیه کردند.
به‌گفته دکتر کلاهدوز هنوز بسیاری از صنایع کشور از تولید چنین محصولی در کشور مطلع نیستند. وی می‌افزاید: ما در تلاشیم که به صنایع و سازمان‌های مختلف نشان دهیم استفاده از این برچسب‌ها تا چه حد می‌تواند در حفظ کیفیت نهایی محصولات تأثیرگذار باشد. واقعیت این است که هزینه تمام‌شده این برچسب‌ها به مراتب مقرون به‌صرفه‌تر از هزینه‌ای است که به‌دلیل دورریزهای دارو و مواد غذایی در کشور در حال اسراف است. به‌عقیده این فناور حوزه نانو، فرهنگ‌سازی برای به‌کارگیری این برچسب‌ها در کنار ارائه محصول به صنایع نیاز به سیاستگذاری‌های تشویقی و در عین حال تنبیهی دارد.
https://www.jamejamdaily.ir/Newspaper/Page/6130/Life/15/0
CoolTag پایش هوشمند از محل تولید تا مصرف
